Berichten

Eikels en paarden, over tanninevergiftiging

De Paarden Oppas Service waarschuwt voor eikels

Eikels kunnen je paard vergiftigen!

Eikeltjes: ze zien er leuk uit, maar kunnen gevaarlijk zijn voor je paard!

Het zal je niet ontgaan zijn dat we deze zomer voornamelijk hele warme, droge maanden hebben gehad. Gevolg hiervan is dat er nu meer onrijpe eikels op de grond vallen. De eikels hebben een bittere smaak, maar sommige paarden vinden dat juist heel lekker. Als je paard er teveel van eet, kan hij er echter ziek van worden. Als paarden niets te doen hebben en ze hebben honger, eten ze alles!

Tannine
Oude, bruine eikels bevatten minder tannine, maar als je paard de jonge, groene eikels  in grote hoeveelheden eet, dan kan dat echt gevaarlijk zijn! Dat geldt trouwens ook voor de bladeren (die bevatten ook tannine). Eet je paard er teveel van, dan kan dat binnen één tot enkele dagen tot de dood leiden. Heb je een drachtige merrie, dan kan het eten van teveel groene eikels of jonge eikenboombladeren leiden tot het afsterven van het veulen.
Het is de tannine (het looizuur) in de eikels én de bladeren die zorgt voor een geïrriteerd maagdarmstelsel. Het kan resulteren in maagzweren, maag-/darmverstoppingen en bloedarmoede. De tannine vernauwt de bloedvaten en kan bloedstolling veroorzaken. Tannine is een zuur en eiwitten klonteren in zuur. Dit kan weer leiden tot allerlei ziektes, waarbij lichaamscellen gedood worden.

Symptomen
Symptomen waar je op moet letten zijn lusteloosheid, koliekverschijnselen, blauw tandvlees, verminderde eetlust en coördinatie, verstopping en/of (bloederige) diarree. Ook kan het zijn dat de ademhaling en hartslag van je paard versnelt en hij overmatig gaat urineren. In ernstige gevallen zal je bloed in de urine aantreffen. Kijk goed of de urine van je paard niet donkerder is dan anders. De tannine kan blijvende nierschade veroorzaken!

Behandeling
Medicijnen zijn er niet tegen. De dierenarts zal waarschijnlijk houtskool, Epsom zout en vloeibare paraffine (laxeermiddel) voorschrijven om de darmen te stimuleren. Daarnaast heeft het paard extra vocht en elektrolyten nodig om uitdroging te voorkomen. Lijnzaadslobber kan helpen.

Houtskool wordt toegediend in de vorm van Norit: een poedertje dat gifstoffen bindt en daardoor diarree stopt. Dit mag echter maar een paar dagen gegeven worden, want het kan ook vitaminen en andere belangrijke voedingsstoffen binden.

Epsom zout is magnesium. Het wordt al eeuwen gebruikt om de darmen te reinigen, vaak door het te mengen met slobber. Het reinigt de endeldarm in heel korte tijd, wat nodig is om de giftige zuren zo snel mogelijk af te voeren. Magnesium heeft ook een kalmerende werking op het paard.

Elektrolyten, zoals natrium, chloride, kalium en calcium, zijn opgeloste mineralen in het bloed en weefsel van het lichaam. Ze helpen om de juiste balans van vloeistoffen in de cellen van het lichaam te verkrijgen/behouden en zijn betrokken bij de spierfunctie en de verwerking van afvalstoffen. Door het overmatige plassen en door de diarree verliest een paard met tanninevergiftiging teveel elektrolyten.

Voorzorgsmaatregelen
Heb je eikenbomen bij jouw wei, controleer dan regelmatig of er veel groene eikels of jong bladeren op de grond liggen. Bij stormachtig weer worden ook de jonge eikels en bladeren van de bomen gerukt en daar moet je dus juist voor oppassen! Varkens zijn niet gevoelig voor tanninevergiftiging, dus als je ergens een varkentje kan lenen, dan kan die ze voor je opruimen. Heb je geen varken voorhanden, zet dan dat deel van je wei af, zodat je paard er niet bij kan (of ruim het zelf iedere keer op!). Het is verstandig om je paard eerst een plak hooi te laten eten voor je hem de wei op laat gaan waar hij nog eikels zou kunnen eten. Je paard is afhankelijk van jou, dus zorg dat zijn leefomgeving veilig is en hij de juiste voedingsstoffen binnen krijgt!

Waaraan kan ik zien dat een paard ziek is?

Een paard kan zich op verschillende manieren ‘ziek melden’. Als paardenhouder of paardenverzorger is het natuurlijk heel belangrijk dat je deze signalen direct herkent, zodat je gepaste actie kunt ondernemen, zoals luisteren naar de ademhaling en het opnemen van de temperatuur en de hartslag. Indien nodig, kan je vervolgens de dierenarts inschakelen. In rust haalt een paard 8 tot 15 keer per minuut adem en zijn hartslag is doorgaans 36 tot 42 slagen per minuut. Zijn temperatuur is 37,5 graden (bij warm weer en na inspanning kan dit oplopen naar 38 graden). Gebruik altijd een veterinaire thermometer als je de temperatuur van je paard wilt opnemen. Deze thermometer zit aan een touwtje, zodat je hem niet meteen kwijt bent als hij in de anus zou glippen. Bij het legen van de darmen trekken deze samen en dan zou een naar binnen geschoten thermometer dwars kunnen komen te zitten en de darm perforeren, dus let op! Bij hoge koorts kan het paard op de hals en flanken gaan zweten. Dit is koud zweet – anders dan normaal zweet.

Je kunt ook zijn polsslag opnemen. Dit doe je aan de onderkant van de kaak. Aan de onderste rand voel je een kleine inkeping. Ga daar met je vinger twee centimeter naar binnen en dan zou je de kaakslagader moeten voelen (hij is lastig te voelen!). Belangrijk is dat deze krachtig is. De dierenarts heeft natuurlijk veel meer ervaring en zal dat wat makkelijker kunnen vaststellen, maar het kan geen kwaad om je erin te oefenen nu je paard gezond is: dan weet je vast hoe de polsslag hoort te zijn!

Wat zijn de symptomen waaraan je kunt zien dat een paard niet goed in zijn vel zit? Letterlijk: door te kijken hoe hij in zijn vel zit! Een gezond paard heeft een glanzende vacht. Als het paard in kwestie voornamelijk op de wei staat, dan is zijn vacht wellicht wat stoffig en daardoor dof. Dan moet je iets verder kijken: is zijn huid soepel en hangt het losjes om zijn lichaam, of staat het strak? De huid die strak om het lijf staat, geeft aan dat een paard zich niet zo lekker voelt. Ook kan hij zijn staart tussen zijn benen klemmen, alsof hij angstig is. Naast lichamelijke oorzaken, kan het natuurlijk ook zijn dat een paard zich niet goed voelt omdat er geestelijk iets dwars zit. Zo kan hij heimwee of verdriet hebben, of zich eenzaam voelen.

Kijk ook naar hoe een paard kijkt: is zijn blik open en nieuwsgierig of staan zijn ogen dof en is zijn blik naar binnen gekeerd? Gezonde paarden tonen veel interesse in hun omgeving. Zieke paarden verliezen die interesse, staren veel en laten hun hoofd hangen. Ze zijn lusteloos: ze hebben geen zin om iets te ondernemen.

Hoe is zijn eetlust en drinkt hij genoeg? Een ziek paard eet en drinkt minder en loost minder en moeilijker zijn mest en urine. Een paard eet normaal gesproken 2 tot 2,5 % van zijn lichaamsgewicht en drinkt 24 tot 40 liter water per dag. Je kent je paard en weet hoe hij zich normaal gedraagt. Als hij uit zijn doen is, controleer het paard dan goed. Kan je hem nog steeds overal aanraken, of zijn er gevoelige plekken?

Soms gaat het vanzelf weer over na een paar dagen (wij hebben ook weleens een dag of wat dat we ons een beetje gammel voelen), maar als het aanhoudt, of het lijkt ernstig, twijfel dan niet en schakel de dierenarts in! Je kunt beter het zekere voor het onzekere nemen en je wilt geen risico’s nemen, toch?

Ziek paard

Ziek paard