Gezonde tussendoortjes voor je paard

/in , /door

Soms wil je je paard weleens trakteren op iets lekkers tussendoor, ook al krijgt hij wellicht alle bouwstoffen die hij nodig heeft uit het uitgebalanceerde voer wat jij hem geeft. Dan geef je hem bijvoorbeeld een wortel, een appel of een pepermuntje (sommige paarden zijn daar gek op!). Niet ieder paard reageert echter goed op dit soort tussendoortjes. De maag en darmen van mensen kunnen veel meer hebben dan die van paarden: voor het verteringssysteem van een paard is het niet goed om veel afwisseling te hebben in het eten. Dus biedt slechts af en toe iets anders aan, naast het gebruikelijke voer wat je je paard geeft.

De universiteit van Southampton heeft onderzoek gedaan naar wat paarden nou echt lekker vinden. Ze deden dit door telkens één van 15 verschillende smaken door het voer van de proefpaarden te mengen en te kijken hoe zij daarop reageerden. Wat denk je? Wortel op 1? Nee! Banaan kwam voor de paarden op de eerste plaats en de wortel zat niet eens in de top 5! Geef jouw paard maar eens een banaan en kijk hoe hij erop reageert! Smaken verschillen, dus we willen je een lijstje geven van groente – en fruitsoorten die gezond zijn voor je paard, zodat je zelf kunt gaan kijken wat jouw paard nou echt lekker vindt! Maar let op: net zoals bij mensen kunnen sommige paarden ergens allergisch voor zijn. Introduceer nieuwe dingen altijd met mate en blijf opletten hoe je paard reageert.

Paardveilige fruitsoorten:
• Abrikozen (zonder pit)
• Appels (zonder klokhuis)
• Aardbeien, bosbessen en frambozen
• BananenGezonde tussendoortjes - de Paarden Oppas Service adviseert
• Watermeloen of Cantaloupe (wel zonder schil en pitjes geven!)
• Druiven
• Rozijnen
• Mango’s
• Sinaasappels
• Perziken
• Peren
• Ananassen
• Pruimen
• Pompoen

De zaadjes van een appel bevatten de giftige stof arsenicum, dus die kan je beter niet geven. Bovendien zou een paard kunnen stikken in het klokhuis. Je kunt je paard het beste appelschijfjes geven. Hetzelfde geldt voor abrikozen: geef ze de vrucht zonder pit en biedt ze aan in schijfjes.
Geef niet te veel fruit: het moet een tussendoortje blijven wat je maar af en toe geeft. Te veel kan schadelijk zijn, in het bijzonder voor paarden die gevoelig zijn voor zomereczeem of hoefbevangenheid.

Paardveilige groentesoorten
Wortels zijn goed, sla, selderij en sperziebonen of peultjes mag ook, maar geef je paard geen uien, broccoli, kool/bloemkool of spruitjes. De tomatenplant behoort tot de nachtschadefamilie, die niet goed is voor paarden. Maar de tomaat zelf mag weer wel. Ook de avocado behoeft enige uitleg: de vrucht zelf is paardveilig, maar de schil, pit en bladeren zijn giftig.
Gekookte of rauwe groente maakt ook nog uit: af en toe een gekookte aardappel kan geen kwaad, maar geef je paard nooit rauwe aardappelen.
Snij wortels in de lengte, niet in de breedte, om slokdarmverstopping te voorkomen.

Ook hier geldt weer: niet te veel! Te veel prei of knoflook kan leiden tot diarree, koorts en zelfs nierontsteking, bloedarmoede of ontstekingen in het maagdarmstelsel. Paarden die wat te zwaar zijn, kan je beter geen fruit geven, want daar zitten toch weer suikers in (dat geldt ook voor appels en wortels!). Je zou hen bijvoorbeeld wel wat appelschillen kunnen geven.

Wil je het speciaal maken? Biedt dan een aantal verschillende groente- en fruitsoorten aan in een mix. Je kunt er een vrolijke fruitsalade van maken, waar je eventueel nog wat muesli doorheen kunt doen. Of je pureert het eens, voor de verandering! Je kunt je paard ook laten ‘koekhappen’ naar het fruit en de groente, door het aan een touw te rijgen en op te hangen in de stal. In de wei kan je de slinger aan de takken van een boom hangen!

Heb je een paard op leeftijd, pas dan op voor verstikkingsgevaar, want zij kunnen vaak niet meer zo goed meer kauwen. Geef ze kleinere stukjes of gewelde vruchten. Appelmoes valt bij de senioren zeer in de smaak. Zorg dan wel dat je de appels zelf pureert, en niet de appelmoes uit de pot geeft, aangezien daar over het algemeen veel suiker aan is toegevoegd.

Nogmaals: introduceer nieuwe dingen altijd met mate en blijf opletten hoe je paard reageert!

Cola voor je paard

/in , , /door

cola voor je paardCola is slecht voor je, dat weet iedereen. Er zitten wel 10 suikerklontjes in een blikje! Dat giet je toch niet bij jezelf naar binnen? Laat staan bij je paard!! Toch schrijft de dierenarts het in sommige gevallen voor, wist je dat?

We hebben het over gevallen van maagimpactie. Weleens van gehoord? Eén van onze verzorgers paste de afgelopen weken op een paard met koliekklachten. De pony stond er wat lusteloos bij. De paardenhouders hadden de verzorger van tevoren op de hoogte gebracht van het feit dat Bolleke koliekklachten had. Ze moest goed in de gaten houden hoeveel hij at en of hij wel goed mestte. Een vermindering of zelfs het wegblijven van mest zou wijzen op verstopping. De verzorger ging regelmatig met hem lopen, om de darmen in beweging te houden. Bolleke kreeg bietenpulp, geweekt hooi, kuil en psylliumzaad met zonnebloemolie. En paraffineolie tegen de obstipatie.  Omdat de klachten bleven aanhouden, werd de dierenarts ingeschakeld. Tijdens een eerder bezoek had hij koliek geconstateerd, maar nu de klachten over een langere periode bleven terugkomen,  steeds langer aanhielden en Bolleke niet genoeg reageerde op de paraffine, stelde hij voor een echografie te doen.

Dat was heel verhelderend: er bleek hier sprake te zijn van maagimpactie! Deze maagimpactie was een gevolg van vergiftiging door Jacobskruiskruid, wat groeit op een nabijgelegen natuurgebied (tip: let alsjeblieft op of deze giftige plant bij De Paarden Oppas Service waarschuwt voor Jacobskruiskruidjouw paard in de buurt voorkomt!). De lever van de pony is aangetast waardoor de maagfunctie niet meer naar behoren werkt. Normaal is dit onomkeerbaar, maar de dierenarts in kwestie is overtuigd dat hij hem kan helpen. Door de maagimpactie wordt het voedsel niet goed verteerd door de maagsappen, waardoor er een plakkerige klont ontstaat die alsmaar groeit en steeds harder wordt. Vandaar dat die koliekklachten aan bleven houden! Nu ze weten wat het is, kunnen de paardenhouders zorgen dat al het Jacobskruiskruid in de omgeving verwijderd wordt en ze kunnen Bolleke gericht gaan behandelen. De eerste actie van de dierenarts was het uitdelen van cola: hij gaf Bolleke tot tweemaal toe cola door een maagsonde die via de neus werd ingebracht. De cola zorgt ervoor dat de dikke klont in de paardenmaag wordt opgelost. Vervolgens kreeg Bolleke medicijnen voorgeschreven om de beschadigde maagwand te herstellen en hij kreeg een probioticakuur. Zijn dieet werd aangepast: hij mocht alleen nog maar gras eten, en mocht slechts 2 x per dag 15 minuten grazen. Dit wordt langzaam opgebouwd.

Symptomen en behandeling
Impactie vereist onmiddellijke aandacht van de dierenarts. De symptomen lijken op zandkoliek: het paard is lusteloos, voelt zich oncomfortabel en zal zijn hoofd telkens draaien naar de plek waar de obstipatie zit en ernaar bijten en schoppen. Sommige paarden zullen er de voorkeur aan geven om te gaan liggen, anderen blijven staan. Ze gaan mogelijk rollen in een poging de boel  daarbinnen los te maken en ze kunnen gaan zweten. Wat jij kan doen is het paard warm houden en eventueel zijn oren masseren. Zie ons artikel over de Tellington Touch. Het zal je paard helpen om te ontspannen en het kan mogelijk de obstipatie verlichten.
Check ook de ademhaling en hartslag van je paard om te zien hoeveel pijn het dier heeft. Zie ons artikel over ziekmeldingen: ‘Waaraan kan ik zien dat een paard ziek is? Deze gegevens kan je doorgeven als je de dierenarts belt.

Behalve cola kan je dierenarts er ook voor kiezen om je paard via de maagsonde minerale olie te geven om de impactie los te weken. Ook kan hij via de sonde laxeermiddelen met antibiotica toedienen om gasveroorzakende bacteriën te doden. Een dosis flunixin meglumine (een NSAID) kan de pijn verlichten en ervoor zorgen dat de spieren ontspannen, waardoor de impactie mogelijk opgelost wordt. Het kan zijn dat de dierenarts een infuus aanlegt om extra vocht toe te kunnen dienen.

Mogelijke oorzaken
Impactie kan verschillende oorzaken hebben, zoals teveel eten, te weinig drinken, te weinig bewegen, de aanwezigheid van parasieten (zie ons artikel ‘Wormen kunnen dodelijk zijn’) of giftige planten in de wei. Door gebitsproblemen kan een paard soms niet goed meer kauwen, waardoor het ruwvoer onvoldoende vermalen wordt en de darmen het niet kunnen verteren. Van nature heeft het darmkanaal van een paard nu eenmaal een aantal vernauwingen en als het voedsel dan in grote klonten aankomt, bestaat de kans dat het vastloopt. Verandering in het dieet van een paard kan ook de boosdoener zijn. Grote hoeveelheden krachtvoer, suikers en/of zetmeel kunnen zeker impactie veroorzaken.  Ook stress door bijvoorbeeld reizen of een verandering in de kudde kan een aanleiding zijn voor impactie.

Voorkomen is beter dan genezen
Om impactie te voorkomen is het dus belangrijk dat je paard voldoende drinkt en toegang heeft tot vezelrijk ruwvoer. Wees zuinig in het aanbieden van granen en stap je over op ander voer, doe dit dan heel geleidelijk. Ontworm je paard regelmatig en zorg dat er geen giftige planten of bomen in/bij de wei staan. Begeleid veranderingen in de kudde goed, rekening houdende met de hiërarchie onder de paarden.
Als je gaat reizen en je paard een hekel heeft aan de trailer, oefen het trailerladen dan met engelengeduld en roep eventueel de hulp in van een expert op het gebied van trailerladen. Een aantal van de verzorgers van de Paarden Oppas Service is trainer in het trailerladen, dus wij kunnen je aan adressen helpen. En als je op vakantie gaat, dan kan je natuurlijk altijd een paardenoppas van ons krijgen, zodat je paard niet in de trailer naar het paardenpension gebracht hoeft te worden!

Hoe zorg ik dat mijn paard zich niet verveeld?

/in , , /door

Wat is het een triest gezicht, om een paard alleen in de wei te zien staan, met hangend hoofd. Hij neemt een paar stapjes, neemt een paar hapjes en staart met doffe blik wat voor zich uit. Een gezond, blij paard is ondernemend en nieuwsgierig naar zijn omgeving. Wat doe jij om het welzijn van je paard te vergroten en te zorgen dat hij zich niet verveeld?

Belangrijk is gezelschap: het paard is immers een kuddedier. Laat hem niet alleen in de wei staan en maak de wei avontuurlijk door een Paddock Paradise aan te leggen, wat de natuurlijke leefomgeving van paarden nabootst. Leg paden aan van verschillende breedtes en verschillende soorten ondergrond, zorg voor hoogteverschillen en een natuurlijke drinkplaats en plaats hier en daar bomen of leg paden aan door de bosjes en tussen de bomen door. Biedt het hooi en gezonde tussendoortjes telkens op een andere plek aan, zodat de paarden moeten zoeken naar eten. Span bijvoorbeeld een touw met verschillende soorten groenten en fruit tussen de takken van een boom in de wei, of hang het op in de stal. Staan de paarden een deel van de tijd op stal, dan is een gemeenschappelijke binnenruimte het meest natuurlijk. Als dit niet mogelijk is, zorg dan dat de paarden elkaar wel kunnen zien en aanraken door de tralies van de boxen heen.

Er moet altijd voldoende hooi zijn, niet alleen voor de maagvulling, maar ook voor de afleiding. Wist je dat paarden een kilo hooi wel 6000 keer kauwen voor ze het doorslikken? Dat is heel wat anders dan bij brokken: daarop kauwen ze maar 1000 keer per kilo. Zorg dat je het voer meerdere keren per dag in porties aanbiedt. Houdt hierbij een dagelijkse routine aan door op vaste tijden te voeren, de paarden in/uit de wei te zetten en ze rust/beweging te geven. Dit geeft je paard een gevoel van veiligheid en balans. De beweging die jij je paard actief geeft, door hem te berijden, longeren, grondwerk met hem te doen, met hem te gaan lopen, zorgt niet alleen voor afleiding, maar versterkt ook de band tussen jou en je paard.

Er is allerlei speelgoed voor paarden te koop, maar spelletjes met een beloning blijven natuurlijk het leukst! Denk hierbij aan een bal waar snoepjes in zitten, die eruit komen als het paard de bal vooruit duwt. Ook likstenen zijn een vorm van vermaak, net zoals een kind van een lolly kan genieten! Tegelijkertijd krijgt je paard de nodige zouten en mineralen binnen. Let wel goed op de ingrediënten, want sommige likstenen bevatten aardig wat suiker, en daar wordt je paard alleen maar opgefokt van! Mocht je toch een liksteen hebben waar wat meer suiker in zit, biedt deze dan alleen af en toe aan. Likstenen zijn tegenwoordig verkrijgbaar in allerlei verschillende smaken.

De bekende pionnen en rubberen ballen zijn goed voor menig uur speelvermaak, maar kijk dit speelgoed goed na: van te voren om te zien of er een scherpe randjes aan zitten, en na gebruik, om na te gaan of je paard de pion/skippybal niet aan het slopen is geweest. Want dat kunnen ze goed! Zorg ook dat je voldoende afwisseling biedt in de soorten speelgoed. Ruil af en toe met bevriende paardenhouders of berg bepaalde dingen voor een aantal weken op, om ze later weer eens aan te bieden aan je paard.

Gaan we spelen, mama?

Gaan we spelen, mama?

Geef je paard de ruimte om iedere dag lekker te kunnen rennen én rollen, in de wei of in een paddock. Dat is voor hem een heerlijke manier om te ontspannen en zichzelf te masseren. Hou de conditie van de wei goed in de gaten: bij schraal gras zal je paard iets anders gaan zoeken om zich mee bezig te houden. Dan kan hij ongewenst gedrag gaan vertonen naar weigenootjes. Of in het hek gaan bijten, weven, likken, met zijn onderlip gaan flapperen of windzuigen. Deze repeterende bewegingen zorgen voor de aanmaak van endorfine, een lichaamseigen hormoon waarvan het paard in een roes raakt en waaraan het op den duur verslaafd raakt. Als je een slowfeederbak op het weiland hebt, kan je daar wilgentakken in leggen, waartussen je wortels verstopt: dat houdt ze wel even bezig!

Om verveling op stal tegen te gaan, zorg je in de eerste instantie voor een schone, aangename stal. Afmetingen bij voorkeur minstens 3,5 bij 3,5 meter, voldoende licht en een temperatuur tussen de 10 en de 15 graden. Zorg voor voldoende frisse lucht, zodat je paard geen last krijgt van de ammoniakgeur van de urine. Staat je paard naast een paard waar hij goed mee op kan schieten? Dat bevordert zijn welzijn! Je kunt in de stal voor de afleiding af en toe ook een bal, wilgentakken, een wortel, een raap of een appel aan een touw ophangen. Let erop dat je paard niet in het touw verstrikt kan raken. Ook kan je een speciebak neerzetten met daarin tennisballen en wortels. Dan mag je paard lekker wroeten om af en toe beloond te worden met een heerlijke wortel!

Wilg, de natuurlijke pijnstiller voor je paard

/in , /door

Drie weken terug vertelden wij je over Hippiatori, waarvan Hippocratus de belangrijkste is. Hippocratus schreef toen al een aftreksel van knotwilgschors voor bij gewrichtsontstekingen, pijn en koorts. Overigens kwam hij er ook achter dat wilgenschorsthee een doeltreffend middel is tegen diarree. Maar laten we even focussen op wat de wilg voor je paard kan betekenen. Jouw paard weet de wilg van nature al te vinden: als hij pijn heeft, gaat hij, als hij de kans krijgt, vanzelf al naar de wilg om een takje of wat blaadjes te pakken en hierop te kauwen. Instinctief weet hij dat dit heilzaam is. In de wilg zit Salicine, een stof die koortswerend en pijnstillend werkt. De Salicine wordt in het lichaam omgezet in salicylzuur. Dat is natuurlijke penicilline voor paarden (en honden, maar niet goed voor katten!). Het werkt behalve pijnstillend en koortswerend ook aansterkend, bloedstelpend, kalmerend en krampopheffend. Maar let op: geef je paard geen toegang tot wilgentakken voordat je een wedstrijd gaat rijden – als hij gecontroleerd wordt op doping, zal de aanwezigheid van Salicine zorgen voor een positieve uitslag! Dat betekent dat er geconcludeerd zal worden dat jij je paard doping hebt gegeven! Met alle gevolgen van dien.

Buiten dat zijn er geen minpunten aan het verstrekken van wilg. Als je geen wilgenboom bij je wei hebt, zoek er dan één op en snij er wat takken van af. Leg die in de wei of in de stal en je paard zal je dankbaar zijn. Van de oudere, dikkere takken knabbelen de paarden de bast af en daar zijn ze wel even zoet mee! Je kan ook een dikkere tak aan een touw of ketting ophangen in de stal. De jongere takjes/twijgjes kan je zo aanbieden, maar je kunt ze ook in kleine stukjes knippen en door het voer doen. In tegenstelling tot bij de mens, is de smaak aangenaam voor paarden. Dus zelfs zonder dat hij pijn heeft, zal hij de takjes en bladeren graag eten, gewoon als lekkernij. Geef ze niet teveel per keer, want ze kunnen er stoned van worden! Alles met mate.

In het voorjaar is de concentratie magnesium het hoogst in de wilg. Aangezien paarden nogal eens een tekort hebben aan magnesium, is het dus een goed idee om je paard begin maart wilgentakken te geven waar de eerste scheuten en knopjes aan zitten. Dat vinden paarden heerlijk! Ze kunnen zich uren vermaken met het schillen en eten van de wilgentakken. Dat is dus twee vliegen in één klap: het gaat de verveling tegen en het is nog gezond ook! Heb je zelf geen wilgen op je terrein, kijk dan even goed rond in je omgeving waar je ze ziet. Je kan aan de eigenaar (particulier, de gemeente of natuurmonumenten) vragen of je de takken mag hebben als de boom gesnoeid gaat worden (meestal in het voorjaar). Vraag dan wel meteen of ze niet bespoten zijn, want insecticiden zijn natuurlijk uit den boze voor paarden!

De wilg, een natuurlijke pijnstiller

De wilg, een natuurlijke pijnstiller

Zelf wil ik nog weleens kauwen op een wilgentakje als ik hoofdpijn heb. De pijn neemt hierdoor af. Ik geniet van het resultaat, maar niet van de smaak tijdens het kauwen!